ચોથની પૂજા માટે મુહૂર્ત
હિંદુ ધર્મમાં ચોથનું વ્રત ખૂબ જ જરૂરી છે. આ વ્રત સંપૂર્ણ નિયમો સાથે રાખવા જોઈએ. તેમજ લખવિધાન દ્વારા પૂજા કરવી જોઈએ. આ વર્ષે, કારતર મહિની ચતુર્થી તિથિ 13 ઓક્ટોબર,2023 ની મધ્યરાત્રિથી 01.59 થી શરૂ થશે અને 14 ઓક્ટોબર 2023 ના રોજ સવારે 03.08 રજા સમાપ્ત થશે. તેથી ચોથનું વ્રત 13 ઓક્ટોબર, ગુરુવારના રોજ થશે. કરવા ચોથની પૂજાનો સમય 13 ઓક્ટોબર,2023 ના રોજ સાંજે 06.01 થી 07:15 સુધીનો છે. ચંદ્રોદયનો સમય રાત્રે 08.19.
પૂજા સામગ્રી
ચોથની પૂજામાં સંપૂર્ણ સામગ્રી જરૂરી છે. આ માટે પાન, પોલીસ કે તાના લોટી (લોટી) અને ઢાંકણ, ચંદન, ફૂલ, હડદર, ચોખા, વિસ્તારાઈ, ક્ષેત્રુ, દહીં, દેશ ઘી, મધ, ખાંડના બુરા, રોલી, કુમકુમ, મૌલી વગેરે પૂજાની થાળી જરૂરી છે. . ચોથ વ્રતનું પુસ્તક પણ પૂજા સામગ્રીમાં રાખો. આ એકાંત 16 શૃંગાની વસ્તુઓ, કૃપા, મહાવર, સિંદૂર, કંઘા, બિંદી, ચુનરી, બડી, બિછુ, કરવા માટો ફોટો, દેવો, ધૂપ અગરબત્તી, કવર, ઘઉં, વાટ, (કપાસ), આસન, વર્ણવાનો ઉપાય, હલવો, ઘણી પુરી ઠાવરી પણ પૂજા માટે જોઈએ.
ચોથ એક નારી પર્વ છે. આ વ્રતને સૌભાગ્ય ગુણોત્તર ન્યાયો તે જ વર્ષે વિતિત આત્મવિશ્વાસ કરે છે. આ મુખ્ય રીતે જોરી અને ગણપતિની પૂજા કરવામાં આવે છે. શિવ-કાર્તિકેય અને ચંદ્રનું પૂજન પણ થાય છે. આ વ્રતમાં વાંચન સમજાવવું વિધાન છે. તમે કોઈ પણ સાંભળીને સાંભળશો કે વાંચશો તો ફળ તો તમને એક જ જેવું છે.
શાહકારના પત્ની છોકરાઓ અને તેમની એક નાની હતી. બધાં ભાઈ બહેનને ખૂબ જ પ્રેમ કરતા હતા. તેને પહેલા તેને જમા કરાવવું. એક વાર તેમની પત્ની સાસરેથી પિયરમાં હોય છે.
સત્સંગ જ્યારે ભાઈઓ વેપાર તો વેપારી બંધુઓ ઘર આવે છે તેમની બહેન ખૂબ જ હતી. બધા ભાઈ જમાવા બેસ્યા અને પોતાની નાનીને પણ જમાવા બેસ્યા આગ્રહ કરવા માટે. પણ મિત્રે કહ્યું કે આજે તેનુ-ચોથનુ નિર્જલ વ્રત છે. અને તે ચદ્રને તેને અર્ધ્ય આપી જમી શકે છે. હજુ સુધી ચદ્રપપ્યો નથી તેથી તે-તરસથી વ્યવહાર થાય છે.
સર્વોચ્ચ નાના ભાઈઓ સ્ત્રીની ન જોવાઈ, અને તે દૂર પીળાના ઝાડ પર એક દિ સળગાવી, ચાયણી ઓટમાં મુકી દેવું છે. દૂરથી જોતા એવુ લાગે છે કે ચોથનો ચદ્રપ્યો છે.
તે પછી તેના ભાઈ પોતાના ભાઈને જણાવે છે કે ચન્દ્ર ચાલુ છે, તુ તેને અર્ધ્ય આપી શકે છે. તમારા પોતાના પર સીડી પર પંપાળીને ચંદ્રને જુએ છે, અને તેને અર્ધ્ય આપીને જમાવાધિ જાય છે.
તે પહેલો ટુકડો મોઢામાં મુશ્કવા જાય છે તો તેને પકડવામાં આવે છે. અને અભ્યાસ ટુકડો મુકવા જાય છે તો ચાલવા આવી જાય છે.
અને જેમ તેમ કરીને જો ત્રીજો ટુકડો મુકવા જાય છે ત્યાં તેના પતિના મૃત્યુના સમાચાર મળે છે. તે ગળાઈ જાય છે કે આજના દિવસે ઘટના થયુ. તેની ભાભીઓ તેને હકીકતની જાણ કરે છે કે તે ચોથનુ વ્રતની પદ્ધતિ તરીકે તૂટ્યુ તેથી જોઈને નારાજ આ સજા આપે છે.
હકીકતમાં જાણ્યા પછી તે નક્કી કરે છે કે તે પોતાના પતિના અંતિમ સંસ્કાર કરે. તેને જીવતો કરીને. તે એક વર્ષ સુધી પતિના શબ પાસે રહે છે. તે જોવે છે. તેના પર ઉનારી પક્ષને તે એકઠી થઈ જાય છે.
એક વર્ષ પછી ચોથનો દિવસ આવે છે. તેની દરેક ભાભીયો ચોથનું વ્રત કરે છે. જ્યારે ભાડૂતો તેની પાસે આશીર્વાદ લેવા આવે છે ત્યારે તક આપે છે ‘વાયમ સૂઈ લે લો, મને સૂઈ દે દો, મને પણ જેમ સુહાગન બનાવો’ તમારા આગ્રહો છે. પણ દરેક ભાભી તેને બીજી ભાભી જોડે આવો આશીર્વાદ લેવાનો આગ્રહ જ રહે છે.
આવી રીતે જ્યાર છઠી ભાભીનો નંબર આવે છે ત્યારે તેમની પાસે પણ એ વાતનો આગ્રહ છે. તે ભાભી કહે છે કે તારો સુહાગ નાના ભાઈની ભૂલ થઈ ગઈ છે તો તુ તેના કારણે આશીર્વાદ લે છે અને જ્યાં સુધી તે ન માને ત્યાં સુધી છોડી દે છે. કરવા માટે જ કરે છે. તેની કવિતા ભાભી ઘણા બધા બહાના પણ છે, આથી અંતે તેને વ્હાલી પીગળી નથી દેખાડી તેની દેખીતી નિશાની અને તેના પતિ તપના ખામાં તેની દેહ છે. આપનો પતિ જ શ્રીગણેશ-શ્રીગણેશ બોલે છે. આ રીતે ભગવાનની કૃપાથી તેની ભાભીના દ્વારા કરવા માટે સુહાગ ફરી મળે છે.
હે શ્રી ગણેશ જે કરવા ચિર સુહાગનનું વર્દાન્યુ,તેવી જ રીતે સર્વ સુહાગનને ભેગું.
વ્રત શબ્દ:
આ વ્રત આસો વદ ચોથના પ્રસંગ આવે છે. આ વ્રત ખાસ કરીને પરણેલી મહિલા પોતાના પતિના આયુષ્ય, સુખ અને સમૃદ્ધિ માટે કરે છે. આ ભાગ સૌવતિ નિશાને નાકોરડો એવિવાસ કરે છે. રાત્રે શિવ-પાર્વતી, કાર્તિકય અને ચંદ્રની પૂજા કરીવરચંદની પ્રદર્શન કર્યા પછી શિવાસ છોડે છે. આ મહિલા બનાવતી પોસ્ટના બળીમાતાની મૂર્તને તેની પૂજા કરાય છે.
વ્રતની:
એક દિવસ અર્જૂન તપસ્યા કરવા માટે નીલગીરી જોવા પર જાય છે ત્યારે આ બાજુ પાંડવો ઉપર બહુસીબતો આવે છે. આથી દ્રોદી દુખી દુખી:ગઈ. તે કૃષ્ણને આ મુસીબતમાંથી ઉગારવાની વિનંતી કરી. આથી કૃષ્ણએ જણાવ્યું કે એક વાર પાર્વતીએ પણ આવી મુબતના નિવારણ માટે ભગવાનને પૂછ્યું ત્યારે ભગવાનને ચોથનું વ્રત પસંદ કર્યું હતું. તમારા તમામ મુસીબતનું નિવારણ થશે. આ પછી શ્રી કૃષ્ણ ભગવાને એક વાત.
પ્રાચીન એક ગુણવાન, બુદ્ધિમાન અને ધર્મ પારાયણ બ્રાહ્મણ રહેતો હતો. તેને ચાર અને એક સુંદર ગુણવાન ગણી હતી. બ્રાહ્મણે પિતાઓ અને વર્ણનના લગ્ન ધામેધૂમે કર્યા હતા. જાહેરાત પિતાના આવી હતી. ભાભીઓ સાથે સંબંધે કરવા ચોથનું વ્રત હતું.
રાત્રે ભાઈઓ જમવા ત્યારે તેમણે યુવાને જમવાનું કહ્યું, પણ પતિએ કહ્યું કે ચંદ્રના પ્રદર્શન કર્યા પછી જમશે. આ દિવસની મુલાકાતના કારણે માનસિક સ્થિતિ ખરાબ હતી. આથી તેના ભાઈ તેના પર દયા આવી. કપટ કરી એક કૃત્રિમ ચંદ્ર બનાવ્યો અને નાનીને જોવા તે જમણે કહ્યું. ભાભી અને નરેન્દ્ર ચંદ્રને અર્ધ્ય આપવાનું કહ્યું પરંતુ પક્ષે કરવાનું હતું. ભાભી પણ એમણે કહ્યું કે આ કૃત્રિમ ચંદ્ર પણ માની આપી અને કરી શકો.
તેના પતિનું મોત થયું. આથી તે વિલાપ કરવા. આ સમયે ઈન્દ્રાણી પર વિચરણ કરતા હતા. તે આ સ્ત્રીને વિલાપ જોય દુ:ખનું કારણ પૂછ્યું. બહને હકિકત જાણ્યા પછી ઈન્દ્રાણી બોલ્યા કે તે ચંદ્રને અધિક્યા વગર કામ કર્યું હતું માટે આ સારી વાત છે. હવે તું પૂરી પરંપરા અને ભક્તિ વ્રત કર તો તારો પતિ જીવતો થશે. પતિએ ફરી વળવત વ્રત કર્યું અને પતિ જીવિત થયો.
આ વાત પૂરી વાત કૃષ્ણએ દ્રોપદીને કહ્યું કે તમે પણ જો આ વ્હાત કરીશ તો તારા પર મુસિબત ટળી. આથી દ્રોપદીએ પૂરીથી વ્રત કર્યું અને તેની બધી મુસીબત ટલી ગઈકાલે હતી. અને પાંડવો પર આવેલું સંકટ ટળી ગયું. આ વ્રત કરનારનો ચૂડી-ચાદ અખંડ રહે છે, વાંઝીયામેં ટૂચના અને ધન-ધાન્યલો થાય છે.
પૂજાના મુહૂર્તમાં વ્રત લોકો સોળ શૃંગાર કર્યા પછી પૂજા માટે ભેગા થાય છે. પૂજા સ્થાન પર ભગવાન શિવ, માતા પાર્વતી અને ગણેશની મૂર્તિઓ પીળીજી ચૂંટણીમાંથી બનાવવામાં આવે છે અથવા તેમની નિશાની સ્થાપિત કરવામાં આવે છે. સૌથી પહેલા ગણેશજીની પૂજા કરવામાં આવે છે. તેમને ફૂલ અક્ષત, નૈવેદ્ય, સોપારી, સોપારી, દૂર્વા, સિંદન, ધૂપ, દેવો, ખુશ, મોદક વગેરે સામેલ છે. પોતે ચંદન, અક્ષત, બિલીપત્ર, ધૂપ, દેવો, વ્યક્તિ, સાકર, ગંગાજળ, મધ, મેદાનઈ વગેરે અર્પણ કરીને શિવની પૂજા કરવામાં આવે છે. દેવી પાર્વતીની પૂજા કરવામાં આવે છે. તેમને ફૂલ ફૂલ, સિંદૂર, અક્ષત, રોલી, મકુમ, સોળ શૃંગાર વસ્તુઓ, ધૂપ, દેવો, નૈવેદ્ય વગેરે અર્પણ કરવામાં આવે છે. પૂજામાં અથવારીમાં 8 પુરીઓ, વગેરેનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. પૂજા બાદ ચોથની વાર્તા વાંચવી અથવા સાંભળવી. ઘણી ગણેશજી, શિવજી અને માતા પાર્વતી આરતી કરવી. મા પાર્વતી પાસે અખંડ સૌભાગ્ય માટે આશીર્વાદ માંગવામાં આવે છે. પોતાને સાસુના ચરણ દ્વારા આશીર્વાદ લેવા અને તેમને મીઠી સામગ્રી અર્પણ કરો. જ્યારે ચંદ્રના સમયે ચંદ્ર ઉગે ત્યારે ચંદ્ર દેવની પૂજા કરવામાં આવે છે. તેમને પાણીમાં દૂધ, અક્ષત અને ખાંડ ઉમેરવાને અર્ઘ્ય આપો. પછી ચાળીણી દ્વારા પતિ અને ચંદ્રને જોવા. અને પછી પતિ અને પાણીઈ ખવડાવીને તોડે છે.
